Kırşehirli Ekonomist'ten Devrimci Model: "Ekonomide Yaşam Hakkı"

Kırşehirli ekonomist Yakup Türkal, mevcut ekonomik sistemlere radikal bir alternatif sunuyor: "Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli". Türkal, geliştirdiği bu modelin, gelişmekte olan ülkeler için evrensel bir çözüm olduğunu iddia ediyor ve 23 Haziran'da ODTÜ'de düzenlenecek bir konferansta modelin tüm detaylarını kamuoyuyla paylaşacak.

Türkal, geçtiğimiz günlerde gazetecilerle gerçekleştirdiği kahvaltılı basın toplantısında, mevcut ekonomik politikaların çıkmaz sokakta olduğunu ve muhalefetin de somut bir çözüm önerisi sunamadığını vurguladı. "Bir Türk vatandaşı ekmek kuyruğunda bekliyorsa, hepimizin vicdanı sızlamalı" diyen Türkal, modelinin toplumsal refahı artırmayı ve ekonomik eşitsizlikleri azaltmayı hedeflediğini belirtti. Sosyalizmin çöktüğünü, kapitalizmin ise çöküşün eşiğinde olduğunu savunan Türkal, dünyanın yeni ve adil bir ekonomik sisteme acil ihtiyaç duyduğunu ifade etti.

Türkal'ın "Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli", Türkiye'den başlayarak gelişmekte olan diğer ülkelere de uygulanabilir olduğunu öne sürüyor. Ancak modelin başarısının, ticari hacmi yüksek ve sömürünün olmadığı ülkelerde daha yüksek olacağını da kabul ediyor. Türkal, modelin ekonomik uçurumları tersine çevireceğini ve gelişmekte olan ülkeler için örnek teşkil edeceğini iddia ediyor.

Modelin İşleyişi: Yüzde Birlik Kesinti ve Adil Dağıtım

Modelin en dikkat çekici yanı, her türlü gelir ve işlemden (yemek, yakıt, otoban ücreti, gayrimenkul, faiz, borsa, kira vb.) %1'lik bir kesinti yapılması ve bu kesintinin bir havuzda toplanması. Bu havuzdaki kaynaklar daha sonra tüm vatandaşlara eşit olarak dağıtılacak ve aylık yaklaşık 2.080 TL'lik bir asgari yaşam standardı sağlanacak.

Dağıtım, Vatandaş Kartı üzerinden yapılacak ve bu kartta bulunan para ay sonunda sıfırlanacak, biriktirilmesi engellenecek. Bu sayede paranın piyasada sürekli dolaşımı sağlanarak ekonominin canlanması hedefleniyor. Kartta yer alan kaynaklar; çocuklar için 1.000 TL, gençler için sanat, kültür ve spor harcamaları için 1.000 TL, temel gıda için 2.000 TL, faturaların yarısı (elektrik 400 TL, su 300 TL, doğalgaz 900 TL), 4 kişilik bir aile için ekmek parası (720 TL) ve ek 1.000 TL gibi kalemlere ayrılacak. Modelin temel şartları ise "suça karışmama" ve "hukuk içinde kalma" prensiplerine uymaktır.

Türkal'ın İddiaları: Enflasyon ve Faiz Kontrol Altında

Türkal, modelin devlete ek bir yük getirmeyeceğini, aksine enflasyon ve faiz oranlarını kontrol altına alacağını savunuyor. Ayrıca, asgari ücret zamlarının maliyet artışlarını engelleyeceğini de iddia ediyor. "Devlet kontrolünde bir havuz oluşturulacak, ancak devletin bu fona müdahale etmemesi şart" diyen Türkal, modelin asgari ücretliler ve emekliler için tasarlandığını vurguluyor. Enflasyonun döviz kontrolü için faiz artırımıyla yönetilmesini eleştiren Türkal, "Kısır döngüden çıkmalıyız. Devlet, KİT'lerle üretime inmeli, döviz açığını çözmeliyiz" diyor.

ODTÜ'de Tanıtım: 23 Haziran 2025

"Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli"nin tüm detayları ve matematiksel verileri, 23 Haziran 2025'te Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ) düzenlenecek ekonomi konferansında açıklanacak. Bu konferans, Türkal'ın iddialarını doğrulamak ya da çürütmek için önemli bir fırsat sunacak.